„Król Polski Przemysł II zginął w Środę Popielcową, 8lutego 1296 roku, w Rogoźnie w Wielkopolsce, gdzie spędzał ostatnie dni karnawału. Zdarzenie to zostało opisane przez wielu kronikarzy, a jednak nie wiadomo nawet kto i dlaczego zabił polskiego króla. Wśród najbardziej prawdopodobnych teorii wymienia się tę o zdradzie poddanych i o zemście.

Niebezpieczny układ

Przemysł II urodził się w 1257 r. Był synem księcia wielkopolskiego Przemysła I i Elżbiety, córki Henryka Pobożnego. Młody wielkopolski władyka od samego początku jawił się jako polityk zręczny i ambitny. Szybko przekonał swojego stryja Bolesława, który się nim opiekował, do wydzielenia mu z Wielkopolski autonomicznej dzielnicy poznańskiej. To jednak wciąż było za mało dla młodego Piasta. Przemysłowi II marzyła się bowiem korona. W tym celu zwrócił swój wzrok ku Pomorzu Gdańskiemu, które od jakiegoś czasu pozostawało niezależnym od Piastów księstwem, rządzonym przez kaszubską dynastię Sobiesławiców. Księstwo Gdańskie, którym rządził wówczas Mściwój II (kasz. Mestwin II), borykało się wówczas z poważnymi problemami z zakonem krzyżackim. Zakonnicy podważali zasadność praw Mściwoja do Pomorza z tytułu zapisów innych pomorskich książąt – Racibora i Sambora II. Sprawę rozstrzygnąć miał papież Marcin IV, który zlecił przeprowadzenie śledztwa swojemu legatowi, Filipowi z Fermo. Ta sytuacja połączyła interesy Przemysła II i Mściwoja II. Obaj władcy postanowili zawrzeć układ, który wzmocniłby ich państwa. 15 lutego 1282 roku monarchowie spotkali się w Kępnie, gdzie podpisali dokument, który stanowił, że ten z książąt, który przeżyje drugiego, będzie po nim dziedziczył. Używając pewnego uproszczenia można napisać, że od tego, który z władców będzie żył dłużej, miało zależeć, czy to Kaszuby znajdą się pod panowaniem polskim-piastowskim, czy Wielkopolska pod panowaniem kaszubskim-sobiesławickim. Pod dokumentem podpisali się: wojewoda pomorski Waysil, wojewoda poznański Beniamin, wojewoda gnieźnieński Arkembold, sędzia poznański Mikołaj, sędzia kaliski Andrzej oraz dominikanin Piotr. Pewnym chichotem historii jest, zważywszy na to, jak później potoczą się losy Przemysła II, że układał się on z synem Świętopełka II (kasz. Swiãtopôłk II Wiôldżi), który to wywalczył dla Pomorza Gdańskiego niezależność i był odpowiedzialny za zabójstwo innego polskiego władcy – Leszka Białego. Przemysłowi II jednak układy z Kaszubami się opłaciły – pomorski władca zmarł w 1294 roku, zostawiając Piastowi w spadku swoje państwo. Stojąc na czele dwóch silnych księstw Przemysł II koronuje się w 1295 roku w Gnieźnie na króla Polski. Swoim tytułem Piast nie cieszył się jednak zbyt długo.”

…

Resztę artykułu znajdziecie w papierowym wydaniu magazynu Historia bez Cenzury.